şampiyon kulüpler kupası

uefa tarafından 1955-1992 yılları arasında düzenlenen ve temelinde mahalli federasyonlarındaki lig şampiyonluklarını önceki yıl kazanan takımların birbirleriyle mücadele ettikleri çift maçlı eliminasyon usulüyle oynanan, avrupa'nın döneminde 1 numaralı kupası olan şampiyon kulüpler kupasındaki türk takımlarının katılımları, performansları ve istatistiki incelemesidir.

turnuvanın uefa tarafından yasal statü kazandırılıp yarıştırıldığı ilk sezon olan 1955-56 sezonunda türkiye'den hiçbir takım, katılım hakkı kazanamamıştır zira türkiye'nin o tarihlerde futbol federasyonu olsa da ulusal düzeyde bir futbol ligi bulunmamakta daha çok konfederatif bir yapı içerisinde türk futbolu, önceleri istanbul ligi gibi bölgesel ligler şeklinde daha sonra proto-lig diyebileceğimiz milli küme gibi organizasyonlarla var olmaktaydı. ilk gerçek milli ligin tff tarafından oynatılması 1959 yılını bulsa da federasyon tarafından uefaya gönderilen müzekkereler ile galatasaray ve beşiktaş'ın bu turnuvada müsabık olması sağlanmıştır. beşiktaş'ın hakkı olmadan kendine eklettiği 2 şampiyonluk da rahmetli cenk koray'ın tff'ye 2.yıldız için yapmış olduğu başvurunun kaynağı olmuştur.

1955-56 sezonuyla türk takımlarının yer almaya başladığı avrupa şampiyon kulüpler kupasındaki türk takımlarının sene bazında aldığı sonuçlar eski sistemde oynanan son sezon olan 1991-92 sezonuna kadar şu şekilde (sezon/türk temsilcisi/final derecesi) aşağıda belirtilip listelenmiştir;

1955-56: katılım olmadı
1956-57: galatasaray-1.tur (metin oktay'ın içeride dışarıda dinamo bükreş'e yazmasına rağmen elendik)
1957-58: katılım olmadı
1958-59: beşiktaş-1.tur
1959-60: fenerbahçe-1.tur
1960-61: beşiktaş-ön eleme
1961-62: fenerbahçe-1.tur
1962-63: galatasaray-çeyrek final
1963-64: galtasaray-2.tur (statü gereği çift maçta da denge bozulmayınca para atışı yapılıyordu sözkonusu tarihte ve biz yazı-tura atışını zürich'e kaybettiğimizden çeyrek final kapısından dönmüş olduk)
1964-65: fenerbahçe-ön eleme
1965-66: fenerbahçe-ön eleme
1966-67: beşiktaş-1.tur
1967-68: beşiktaş-1.tur
1968-69: fenerbahçe-2.tur
1969-70: galatasaray-çeyrek final (gökmen ağabeyin 6 maçta 3 golle yıldızlaştığı fantastik bir avrupa sezonu olmuştu)
1970-71: fenerbahçe-1.tur
1971-72: galatasaray-1.tur
1972-73: galatasaray-1.tur (henüz oluşmakta olan ve 3 sene üst üste avrupa şampiyonu olacak olan efsanevi bayern kadrosuna sürklase olduğumuz sezon)
1973-74: galatasaray-1.tur
1974-75: fenerbahçe-2.tur
1975-76: fenerbahçe-1.tur
1976-77: trabzonspor-2.tur
1977-78: trabzonspor-1.tur
1978-79: fenerbahçe-1.tur
1979-80: trabzonspor-1.tur
1980-81: trabzonspor-1.tur
1981-82: trabzonspor-1.tur
1982-83: beşiktaş-1.tur
1983-84: fenerbahçe-1.tur
1984-85: trabzonspor-1.tur
1985-86: fenerbahçe-2.tur

1986-87: beşiktaş-çeyrek final (her ne kadar son 8'e kalınmış olsa da ilk turda dinamo tiran elenmiş, ikinci turda kıbrıs rum kesimi temsilcisi apoel, türkiye'nin kktc'yi ilanını sebep göstererek müsabakalara çıkmadığından hükmen yenik sayılmış, beşiktaş bu sezon avrupada çıktığı 3.maçında evinde dinamo kiev'den 5 yemiş deplasmanda ise 2-0 yenilmeyi başararak otoriteler tarafından büyük bir takdir kazanmaya nail olmuştur...)
1987-88: galatasaray-1.tur (o sene kupayı kaldıracak olan psv'ye deplasmanda 3-0 yenilip ali sami yen'de 2-0 kazanarak elenmiştir)
1988-89: galatasaray-yarı final (efsanevi sezonumuz olup işbu girdinin tarihi itibariyle hala herhangi bir türk takımının elde ettiği en büyük başarı olup kazanıldığı dönem ve elediği takımlar göz önüne alınırsa türk spor tarihinin dünya kupası 3.lüğü, uefa kupası şampiyonluğu ve avrupa süper kupa şampiyonluğuyla beraber mihenk taşıdır)
1989-90: fenerbahçe-1.tur
1990-91: beşiktaş-1.tur (recep çetin'in fizik kurallarını alt üst eden ve beşiktaşın umutlarını tüketen o muazzam rövaşata golüyle malmö'ye galibiyeti getiren maça da sahne olmuş sezondur)
1991-92: beşiktaş-1.tur

son tahlilde galatasaray bu turnuvada oynadığı 2 çeyrek ve 1 yarı final ile sadece türkiye'nin şampiyon kulüpler kupasındaki açık ara en başarılı takımı olmakla kalmayıp tüm turnuva tarihindeki en klas takımlardan biri olmayı da başarmıştır.

1992-93 sezonundan itibaren bu turnuva yeni sistemiyle şampiyonlar ligi'ne evrildiğinden avrupa şampiyon kulüpler kupasında diğer tüm türk takımlarına nihai olarak üstünlük kurduğumuz istatistiki bir veridir işbu girdi.

başta yalnızca 50'lerde ingiliz futboluna hükmeden wolverhampton kulübünün oynadığı dostluk maçlarından esinlenip başlatılan ve bir müddet yalnızca 'champions of europe' titri için oynanan görece beyhude kalmış bu turnuva sosyal medya çağında sponsorluk ve televizyon gelirlerinin iyice ön plana çıkmasıyla kulüp futbolunun en önemli etkinliği olan şampiyonlar ligi'ne evrilmiştir.

özellikle avrupa kulüpler birliği entrikaları ve avrupa süper ligi girişiminden sonra uefa'nın 2024-25 sezonuyla beraber uygulayacağı format değişiklikleriyle kulüp futbolunun artık showbiz olduğu tescillenecek ve bu turnuva da yeşil sahaların en görkemli şovu olacaktır.

belki de bu yüzden bir daha asla bir lisbon lions hikayesi yazılmayacaktır ve bu sebepten de büyüsünün bir kısmı yok olacaktır ancak orasını düşünmek de eğlence sektörü patronlarının işidir.

1988- 1989 sezonunda yarı final oynadığımız organizasyon.